دولت سازی در قفقاز جنوبی: شکست ها و موفقیت ها

در این مقاله فرایند دولت سازی در جمهوری های قفقاز جنوبی پس از استقلال آنها در سال 1991، تاکنون مورد بررسی قرار گرفته است. این کشورها افزون بر حل مسائلی که در فرایند سخت و پیچیده دولت سازی پیش می آید، ناگزیر هستند با مشکلات به جای مانده از دوره کمونیستی مثل اقتصاد متمرکز و ناکارآمد و مسائل قومی و مرزی مبارزه کنند، از این نظر، مسئولیت مضاعفی بر عهده رهبران آنها است؛ در حالی که در دو دهه اخیر این جمهوری ها موفقیت قابل توجهی در این زمینه به دست نیاورده اند و از نفوذ سرزمینی ناقص، جدایی طلبی، عدم یکپارچی، حل نشدن بحران هویت و ساختار نهادی نامناسب رنج برده اند. با وجود تجربه مشترک کشورهای منطقه در ناتوانی از پشت سر گذاشتن مطلوب فرایند دولت سازی، با این حال هر کدام از این کشورها پیشرفت متفاوتی در این زمینه داشته اند؛ در شرایطی که جمهوری ارمنستان با بهره مندی از مزایایی مثل هویت یک پارچه تر و حمایت خارجی، عملکرد بهتری داشته است، گرجستان با مشکلات قومی، جنگ و جدایی 20 درصد از خاک آن ضعیف ترین عملکرد را در زمینه دولت سازی از خود نشان داده است. دولت آذربایجان هرچند بحران های متعددی را تجربه کرده و همچنان از ضعف نهادهای دموکراتیک رنج می برد ولی به دلیل وسعت بیشتر، امکانات، منابع و جمعیت بیشتر ظرفیت های بیشتری در این عرصه خواهد داشت.